Bayiler için Karlılık, Dağıtıcılar için Yeni Rekabet Alanı: Çatı GES.

Akaryakıt sektörü, küresel piyasalardaki oynaklık, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve artan maliyetler arasında faaliyetlerini sürdürmeye çalışıyor. Bayi karlılığını doğrudan etkileyen en kritik unsurların başında ise “işletme giderleri” geliyor. Personel giderlerinden sonra bir istasyonun bilançosundaki en ağır yükü, hiç şüphesiz enerji maliyetleri oluşturmaktadır.

7/24 kesintisiz hizmet veren, aydınlatmadan pompalara, market dolaplarından otomasyon sistemlerine kadar yoğun bir elektrik tüketimine sahip istasyonlarımız için enerji verimliliği artık bir tercih değil, finansal bir zorunluluktur. Bu noktada, istasyonların atıl durumda olan kanopi alanlarının Çatı Güneş Enerjisi Santralleri (Çatı GES) ile değerlendirilmesi akılcı bir çıkış yoludur. Ancak bu dönüşümün hızlanması için sadece bayinin inisiyatifi yeterli değildir; yasal otoritelerin ve ana dağıtıcıların da sürece dahil olması önemli bir kilometre taşı olacaktır.

EPDK ve Elektrik Dağıtım Şirketlerinden Beklentilerimiz

GES yatırımlarının önündeki en büyük engellerden biri, teknik kurulumdan ziyade evrak süreçlerinde yaşanan bürokratik aşamalardır. Sektörümüzün bu dönüşümü hızlıca tamamlayabilmesi için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK), akaryakıt istasyonlarına özel bir teşvik sistemi geliştirmesi gerekmektedir.

Akaryakıt istasyonları stratejik öneme sahip hizmet noktalarıdır. Bu nedenle, yerel elektrik dağıtım şirketleri, istasyonların Çatı GES kurulum başvurularında “bağlantı görüşü” ve “kabul” süreçlerinde kolaylık sağlamalıdır. Süreçlerin keyfiyetten uzak, hızlı ve şeffaf yürütülebilmesi adına istasyon kurulumları sağlam bir yasal zemine oturtulmalıdır. Bürokratik yükün hafifletilmesi, yatırımın geri dönüş süresini kısaltacak ve yatırımcı iştahını artıracaktır.

Dağıtıcılar için Fark Yaratacak Yeni Alan

Sektörde oyunun kurallarını değiştirecek yeni hamle, ana dağıtıcı firmalardan gelmelidir. Türkiye hepimizin bildiği üzere genç nüfusun yoğun olduğu bir ülke ve bu bağlamda yenilikler, teknolojik değişim ve gelişimler toplum nezdinde çok hızlı reaksiyon almaktadır. Markasının sahip olduğu vizyonu geliştirmek, sadık müşteri kitlesi oluşturmak isteyen dağıtım firmaları için yeni bir fırsattır. Geleneksel bayilik sözleşmeleri ve intifa süreçleri, artık sadece tonaj hedefleri veya nakdi yatırımlar üzerinden değil, “sürdürülebilirlik ve verimlilik” üzerinden kurgulanmalıdır.

Dağıtıcı firmalar, bayilik yenileme veya yeni bayilik görüşmeleri esnasında, istasyonun kanopi alanının GES kurulumuna uygunluğunu teknik ekipleriyle analiz etmeli ve bir fizibilite çalışması yapmalıdır. Eğer saha ve kanopi uygunsa, dağıtıcı firma bu yatırımı sözleşme şartlarına bir “teşvik kalemi” olarak eklemelidir. Bayiye verilecek yatırım desteğinin bir kısmının doğrudan GES kurulumuna yönlendirilmesi veya dağıtıcının bu kurulumu finanse edip bayiye hibe/taksitlendirme seçenekleri sunması, her iki tarafın da kazanacağı bir model yaratacaktır.

Geleceğe Hazırlık

Kendi elektriğini üreten bir bayi, düşen işletme maliyetleri sayesinde finansal olarak daha güçlü olacak, bu da dağıtıcı firma için “riski düşük, sürdürülebilir bir iş ortağı” anlamına gelecektir. Ayrıca, elektrikli araç şarj istasyonlarının (EV) –bu konuyu bir başka yazımızda detaylıca ele alabiliriz.– yaygınlaştığı bu dönemde, GES entegrasyonu maliyet avantajı sağlayacaktır.

Yapay Zekanın (AI) yükselişi ile beraber AI araçlarının ve kullanımlarının artması, devasa yeni Veri Merkezlerinin (Data Center) kurulmasına yol açtı. Bu veri merkezleri, kelimenin tam anlamıyla birer “dev enerji kullanıcısı” demek. Bloomberg’in analizine göre önümüzdeki 10 yıl içinde sadece veri merkezi ihtiyaçlarından kaynaklı enerji talebinin en az 4’e katlanması bekleniyor.

Dünya enerjiye olan ihtiyacın katlanarak artacağı bir döneme giriyor. Akaryakıt istasyonları olarak bu yeni çağda rekabetçi kalabilmemizin yolu, enerjiyi sadece tüketen değil, aynı zamanda üreten tesislere dönüşmekten geçiyor.

Özetle; Çatı GES konusu bireysel bir tercih olmaktan çıkıp, EPDK’nın kolaylaştırıcı mevzuatları ve dağıtıcı firmaların sözleşme stratejileriyle desteklenen ve teşvik edilen bir alana dönüşmelidir. Unutulmamalıdır ki; vatanını en çok seven, ona en çok katma değer sağlayandır.